[niem. Bechau]
Biechów, znany również jako Bechau (niem.), jest malowniczą miejscowością położoną w gminie Pakosławice, około 10 km na północny zachód od Nysy. Pierwsze wzmianki o Biechowie pochodzą z XIII wieku. Przez wieki wieś miała wielu różnych właścicieli.
W XIII wieku Biechów należał do Kasztelanii Otmuchowskiej. W średniowieczu na terenie Biechowa istniał zapewne folwark. Wieś posiadały rodziny: von Beess, von Starhemberg, von Hoditz i von Montbach. Najstarszą znaną siedzibę tych rodzin poddano modernizacji w XVI w.
W okresie od 1856 do 1945 roku Biechów, wraz z przyległymi dobrami, takimi jak Radowice (Rottwitz), Kłodobok (Clodebach), Gotkowice (Guttwitz), Słupice (Schlaubental) i Karłowice (Carlowitz), należał do rodu von Matuschka. Był to szlachecki ród, który wywodził się z Toppolczan i panował w księstwach głogowskim, legnickim, świdnickim i jaworskim. W 1715 roku otrzymali oni tytuł baronowski, a w 1747 roku tytuł hrabiów pruskich.
Zespół pałacowy otoczony jest parkiem krajobrazowym, który był dawną siedzibą rodu. Obecna bryła pałacu powstała po pożarze, który zniszczył wcześniejszą barokową rezydencję we wrześniu 1854 roku. W 1856 roku ówczesna właścicielka Biechowa, Antonietta von Montbach, przekazała pałac i pozostałe dobra w spadku swojemu siostrzeńcowi Eloi von Matuschka.
W latach 1863-1865 Eloi, korzystając z projektu architekta Carla Johanna Bogusława Lüdecke [więcej na https://poborskid.wordpress.com/2023/12/28/ludecke-carl-architekci/ ], odbudował rezydencję w stylu neorenesansowej willi. Lüdecke, mający na swoim koncie wiele znaczących realizacji, w tym pałace w Tułowicach (1860) i Kopicach (1864).
Kolejna modernizacja, zorganizowana w 1904 roku przez syna Eloia, Manfreda von Matuschke, skupiła się głównie na rozbudowie parku. Projekt obejmował zarówno przestrzeń w stylu francuskiego ogrodu, z ogrodem różanym, trawnikami i egzotycznymi krzewami, jak i krajobrazowy park angielski, z ciekawymi okazami roślin dendrologicznych. W pobliżu znajdował się również kort tenisowy, stawy z wyspami i mostkami, małe zoo oraz cmentarz dla psów.
Budynek emanuje asymetrią i posiada wyraźne cechy charakterystyczne dla stylu pałacowego. Ta imponująca czterokondygnacyjna konstrukcja została wzniesiona na planie zbliżonym do prostokąta, a dach nakrywa ją dwuspadowo. Pałac prezentuje zwarte, aczkolwiek skomplikowane kontury, wzbogacone wykuszami i cofnięciami elewacji. Na fasadzie frontowej, ozdobionej 52 oknami, można podziwiać wielki herb rodzinny umieszczony na centralnej attyce oraz mniejsze herby nad poszczególnymi oknami. Główne wejście prowadzi przez ganek w postaci portyku, który podparty jest przez kolumny w stylu doryckim. Elewacje zdobią rzeźbione gzymsy oraz boniowanie na poziomie parteru. Okna, ozdobione ozdobnymi opaskami z widocznymi klinami, dodają imponującego wyrazu całej budowli.
Zespół budynków prezentuje się najbardziej imponująco od strony ogrodów, do których prowadzą dwupoziomowe i dwutraktowe schody. Elewacja ogrodowa zachwyca różnorodnymi arkadami, a na jej terenie wznosi się wieża z lukarnami, które koronuje kopuła pokryta ocynkowaną blachą. Rzędem dachu zdobią stylizowane na antyczne obeliski i wazy, dodając kompozycji charakterystycznego uroku.
Cały kompleks architektoniczny jest nie tylko wizualnym majstersztykiem, ale również stanowi świadectwo historyczne, przynosząc ze sobą opowieść o dawnych czasach i znaczeniu rodu von Matuschka.
Powierzchnia pałacu wynosiła ogromne 2628 metrów kwadratowych. Budynek pałacowy składał się z dwóch pięter i był umiejscowiony na delikatnym wzniesieniu, na którym znajdowała się również kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Łaskawej, wraz z rodzinnym mauzoleum.
Pałac wyróżniał się różnorodnością architektoniczną i został wzniesiony na planie prostokątnym. Koncepcja architekta zakładała trzytraktowy układ pomieszczeń. Centralne wejście było skierowane w kierunku wschodnim, a klatka schodowa wraz z holami i wieżami były umieszczone wzdłuż osi budynku. Pałac dysponował również przestronnymi piwnicami oraz drugim piętrem zlokalizowanym na poddaszu.
styl architektoniczny: neorenesans
architekci: Carl Johann Bogusław Lüdecke
budowa : 1865 r.
przebudowa : 1863-1865 wg projektu Lüdecka / 1904
dostępność obiektu: niedostępny (stan na 2023 r.)
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
lokalizacja: 50°33′18″N 17°15′13″E
Na dwóch kondygnacjach pałacu rozmieszczono łącznie 52 okna. Wzdłuż elewacji ozdabiały go duży rodzinny herb umieszczony na centralnej attyce oraz mniejsze herby nad poszczególnymi oknami. Na fasadzie znalazły się również oryginalne zdobienia oraz lukarny. Krawędź dachu została udekorowana stylizowanymi na antyczne obeliskami i wazami, które dodawały imponującego charakteru.
Imponujący wygląd prezentowały dwupoziomowe i dwutraktowe schody, które prowadziły od strony ogrodów. W okresie panowania hrabiego Eloi’a Matuschka, na parterze pałacu znajdowała się kuchnia z spiżarnią oraz pomieszczenia dla służby. Hrabia sam mieszkał w pokojach na parterze, natomiast w północnym skrzydle znajdowały się apartamenty właściciela, do których można było dostać się przez klatkę schodową. W centralnej części parteru, po obu stronach, usytuowane były pomieszczenia dla obsługi. Loggia arkadowa łączyła się z ogrodowym salonem, który również znajdował się wewnątrz pałacu. W południowej części budynku, a dokładniej rzecz ujmując, w skrzydle mieściły się trzy pokoje. Bezpośrednio nad skrzydłem znajdowały się trzy największe sale – Reprezentacyjna, która łączyła się z pokojem myśliwskim.
W lutym 1945 roku ostatni właściciele opuścili Biechów, uciekając przed zbliżającym się frontem. Miesiąc później, w ramach „Operacji Opolskiej”, wojska Armii Czerwonej po zaciętych walkach zdobyły Biechów oraz okoliczne tereny, aż do Nysy. Do 9 maja pałac był pod pełnym zarządem komendantury Armii Czerwonej. Niestety, rezydencja padła ofiarą grabieży i zniszczeń. Wyposażenie, takie jak obrazy, meble, dywany, porcelana i wiele innych przedmiotów, zostało skonfiskowane jako wojenne łupy i wywiezione do Związku Radzieckiego. Jednak część dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego udało się ukryć w piwnicach budynku stacji telekomunikacyjnej, zanim Rosjanie przybyli. Następnie, po przybyciu pracowników polskiej administracji, te cenne artefakty zostały zabezpieczone i wywiezione, między innymi do Krakowa na Wawel. Obecnie niektóre z tych dzieł sztuki, takie jak waza miśnieńska, zegar, lustro, dywan i obrazy, są częścią kolekcji muzeum w Nysie.
Opuszczony budynek został przejęty przez Państwowe Gospodarstwo Rolne. W latach 50. XX wieku, po przeprowadzeniu remontu, Ministerstwo Energetyki przekazało go na potrzeby ośrodka kolonijnego. W styczniu 1963 roku Ministerstwo Energetyki przekazało obiekt Wydziałowi Rolnictwa i Leśnictwa Rady Narodowej w Opolu, który przeznaczył go na cele oświatowe. Powstała tam szkoła o profilu rolniczo-hodowlanym, która później przekształciła się w Technikum Zawodowe.
linki:
- https://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/4059/Biechow/
- http://www.muzeum.nysa.pl/web.n4?go=895
- https://www.palaceslaska.pl/index.php/indeks-alfabetyczny/b/68-biechow
- https://poborskid.wordpress.com/2023/12/28/ludecke-carl-architekci/
- https://palacbiechow.pl/palac-park-i-zabudowania/
zdjęcia: D.Poborski [2023]
Dodaj komentarz